به نام خداوند بخشنده و مهربان

در این مجموعه می توانید خلاصه ای از درس های زندگانی حضرت زهرا سلام الله علیها را برای بانوان مشاهده بفرمائید.

1-ایثارگری فاطمه (علیهاالسلام)
همسر ایده آل، برای گرم نگهداشتن کانون خانواده، باید مهربان و ایثارگر باشد، دیگران را بر خود مقدم بدارد، با سختیهای زندگی و ناملایمات آن بسازد، و با لبخند شادی‏آفرین خود، تاریکی حزن و اندوه را از دل شوهر بزداید. در این رابطه به سخنان فاطمه علیهاالسلام باید نظر دوخت.
در یکی از صبحگاهان امام علی علیه‏السلام فرمود: فاطمه جان! آیا غذایی داری تا گرسنگی‏ام برطرف شود؟ پاسخ داد: نه، بخدایی که پدرم را به نبوت و شما را به امامت برگزید سوگند که دو روز است در منزل غذای کافی نداریم، آن چه بود به شما و فرزندانم «حسن و حسین» دادم و خود از غذای اندک موجود، استفاده نکردم. امام با تاسف فرمود: فاطمه جان! چرا به من اطلاع ندادی، تا بدنبال تهیه غذا بروم؟
قالت فاطمه علیهاالسلام: یا اباالحسن انی لاستحیی من الهی ان اکلف نفسک مالا تقدر علیه
حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: (ای اباالحسن! من از پروردگار خود حیاء می‏کنم چیزی را از تو درخواست نمایم که تو بر آن توان و قدرت نداری .
زنان دنیای معاصر باید از اینگونه جلوه‏های ایثار درس زندگی بگیرند، و با ساده زیستی و مراقبت از خویشتن و دوری از آرزوهای زودگذر، زندگی زناشوئی را رنگی جاودانه زنند.
2- اوج ادب و ایثاردر مقابل شوهر
امام علی علیه‏السلام باغ خود را به 12 هزار درهم می‏فروشد و همه‏ی پولها را بین فقرا و تهیدستان مدینه تقسیم می‏کند و به منزل باز می‏گردد.
طبیعی است که انتظار فرزندان و همسر، پس از فروش باغ، آوردن غذا و میوه به منزل است. فاطمه علیهاالسلام پرسید: غذای امروز ما چه شد؟ امام برای تهیه غذا بیرون می‏رود، اما فاطمه علیهاالسلام ناراحت است، با خود می‏گوید: چرا سئوال کردم؟و آنگاه فرمود:
قالت: فانی استغفر الله و لا اعود ابدا. من از خدا آمرزش می‏طلبم و دیگر این رفتار را تکرار نخواهم کرد .

3- هماهنگی با شوهر
پس از ماجراهای تلخ سقیفه و انزوای اهل بیت علیهم‏السلام، سران سقیفه برای جلب افکار عمومی مردم بفکر چاره افتادند، تا بگونه‏ای از حضرت زهرا علیهاالسلام دلجوئی نمایند، که اجازه‏ی ملاقات می‏خواستند و تظاهر به جبران اشتباهات می‏کردند.
اما فاطمه علیهاالسلام در تداوم یک مبارزه‏ی منفی همه جانبه، هر گونه پیشنهادی را رد می‏نمود، و موضع اعتراض یا سکوت و بیزاری را ادامه می‏داد.
روزی امام علی علیه‏السلام وارد منزل شد و فرمود: فاطمه جان خلیفه و عمر در پشت درب خانه، منتظر اجازه‏ی ورود می‏باشند، تا نظر شما چه باشد؟ حضرت زهرا علیهاالسلام در برابر شوهر فرمود:
قالت: البیت بیتک و الحره زوجتک فافعل ما تشاء
علی جان! خانه، خانه‏ی توست. و من همسر تو می‏باشم. هر آنچه می‏خواهی انجام ده.
4- تحمل سختیها در زندگی
دختر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله در خانه مولی علی علیه‏السلام با سختیها انس گرفت و درد گرسنگی چشید و بچه‏هایش را نیز با این روش عادت داد، تا رنگ رخسارشان از ناتوانی و گرسنگی زرد شد....
حضرت امام باقر علیه‏السلام از جابر بن عبداللَّه انصاری نقل می‏کنند که روزی پیامبر خدا صلی اللَّه علیه و آله وارد خانه‏ی دخترش شد و پس از سلام و احوال‏پرسی فرمود:
مالی اری وجهک اصفر؟ قالت: یا رسول‏اللَّه! الجوع... چرا رنگ رخسارت این قدر پریده است؟ فاطمه علیهاالسلام گفت: ای پیامبر خدا! از گرسنگی به این حالت افتاده‏ام…
این حدیث نشان می‏دهد که وضع فاطمه‏ی زهرا علیهاالسلام از گرسنگی به جایی رسیده بود، که رنگ رخسارش تغییر یافته بود، و پدر بزرگوارش با دیدن او نگران گردیده و از عوامل پریشانی درونی و تغیر چهره سؤال نموده است. و از سوی دیگر می‏دانیم که آن بانوی عزیز اسلام تا به یک حالت اضطراری نمی‏رسید، گرسنگی خود را حتی به پدرش رسول گرامی اسلام نیز نمی‏گفت.
5- جلب رضایت شوهر
علی علیه‏السلام می‏فرماید: وقتی به خانه می‏آمدم و به زهرا (علیهاالسلام) نگاه می‏کردم تمام غم و غصه‏هایم برطرف می‏شد. فاطمه علیهاالسلام هرگز بدون اجازه علی (علیه‏السلام) از خانه خارج نشد. هیچگاه او را غضبناک نکرد. زیرإ می‏دانست که اسلام می‏گوید: هر زنی که شوهرش را غضبناک کند خدا نماز و روزه‏اش را قبول نمی‏کند تا این که شوهرش راضی شود. فاطمه در خانه‏ی علی هرگز دروغ نگفت و خیانت نکرد و هیچگاه از دستوراتش سرپیچی ننمود. علی علیه‏السلام می‏فرماید: به خدا سوگند هرگز کاری نکردم که فاطمه (علیهاالسلام) غضبناک شود. فاطمه هم هیچگاه مرا خشمناک ننمود.
6- تقسیم کار در خانواده
فاطمه علیهاالسلام در زندگی پر بار خویش، به کار و انجام وظایف خانوادگی و تربیتی توجه کامل داشت، نه تنها کار می‏کرد، و نیازمندیهای خانواده را بر طرف می‏ساخت، بلکه به تقسیم کار در خانواده و تحقق عدالت در محیط کوچک خانه و خانواده نیز اهمیت می‏داد.
کارهای خانه و خانواده را بین خود و امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام، و کار روزانه‏ی داخل منزل را نیز بین خود و خدمتکارش فضه، بگونه‏ای مساوی تقسیم می‏کرد.
سلمان فارسی می‏گوید: فاطمه‏ی زهرا علیهاالسلام را دیدم که با دستان مبارک و با آسیاب دستی گندم را آرد می‏کند، جلو رفته پس از سلام، گفتم:
ای دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله! خود را به زحمت مینداز، در کنار شما خدمتکار منزلتان فضه ایستاده است کار منزل را به ایشان واگذار!!
حضرت زهرا علیهاالسلام پاسخ داد:
قالت: اوصانی رسول الله ان تکون الخدمه لها یوما ولی یوما فکان امس یوم خدمتها و الیوم یوم خدمتی
رسول خدا صلی الله علیه و آله به من سفارش فرمود که کارهای خانه را با فضه تقسیم کنم، یک روز او کار کند و روز دیگر من، دیروز نوبت او بود و امروز نوبت من است .

7-تقسیم کار با همسر
یکی از عوامل شادابی و تکامل خانوادها، تعیین حدود مسئوولیت افراد در خانواده است.
با تقسیم کار، عدالت اجتماعی در محیط کوچک خانواده سعادت می‏آفریند، و زن را از دخالت در اموری که سزاوار نیست باز می‏دارد
امام باقر علیه‏السلام فرمود: حضرت فاطمه علیهاالسلام کارهای منزل را با حضرت علی علیه‏السلام اینگونه تقسیم کرد که: خمیر کردن آرد، و نان پختن، و تمیز کردن و جارو زدن خانه، به عهده‏ی فاطمه باشد و کارهای بیرون منزل از قبیل، جمع آوری هیزم، و تهیه مواد اولیه‏ی غذایی را بر عهده‏ی علی علیه‏السلام باشد.
امام صادق علیه‏السلام فرمود: این تقسیم کار، با رهنمود رسول خدا صلی الله علیه و آله انجام گرفت. آنگاه که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کارهای داخل منزل را فاطمه علیهاالسلام، و کارهای بیرون منزل را علی علیه‏السلام، انجام دهد، حضرت زهرا علیهاالسلام با خوشحالی فرمود:
قالت: فلا یعلم ما داخلنی من السرور الا الله باکفائی رسول الله تحمل رقاب الرجال جز خدا کسی نمی‏داند که از این تقسیم کار تا چه اندازه خوشحال شدم، زیرا رسول خدا مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است، بازداشت .
8- عطر و زینت در نماز
در اسلام، به آرایش و عطر زدن، و استفاده از بوهای خوش، برای شوهر و محارم، یا در منزل، و یا در حالت عبادت و نیایش، سفارش شده و نوعی عبادت است. آنچه نهی شده و سفارش به احتیاط کرده‏اند، استفاده از عطر و آرایش برای نامحرمان یا در روابط اجتماعی است، که عامل فساد می‏شود و حرام است.
در این باره توجه به سفارش حضرت زهرا علیهاالسلام در لحظه‏های واپسین زندگی ضروری است که پس از وضوء گرفتن به «اسماء بنت عمیس» فرمود:
قالت: هاتی طیبی الذی اتطیب به و هاتی ثیابی التی اصلی فیها، اجلسی عند راسی فاذا جاء وقت الصلوه فاقیمینی فان قمت و الا فارسلی الی علی علیه‏السلام
ای اسماء! عطر مرا، همان عطری که همیشه می‏زنم، و پیراهنی را که همیشه با آن نماز می‏گزارم بیاور و بر بالینم بنشین، هرگاه وقت نماز شد مرا از خواب بیدار کن، اگر بیدار شدم که نماز می‏گزارم و اگر بیدار نشدم، کسی را به دنبال علی علیه‏السلام بفرست تا بیاید .

9- استفاده‏ی دائمی از بوی خوش
ام سلمه می‏گوید: از حضرت زهرا علیهاالسلام پرسیدم که آیا عطر و بوی خوش ذخیره کرده‏ای؟ فرمود: آری. رفت و شیشه‏ی عطری آورد، و مقداری در کف دست من ریخت، بوی خوشی داشت که هرگز نبوئیده بودم. گفتم: این عطر خوشبو را از کجا تهیه کرده‏ای؟ فرمود: قالت: هو عنبر یسقط من اجنحه جبرئیل
این عطر، مشکی است که از بال و پر جبرئیل فرو ریخته است .
10- آراستگی و معطر بودن برای همسر
برای زن در رسیدگی به وضع ظاهریش به خاطر همسرش سزاوار نیست که به خود و سر و وضعش نرسد ولو اینکه گردنبندی را در گردن خویش بیاویزد و نیز پسندیده نیست که دستش را بدون رنگ رها کند ولو اینکه مختصر حنائی بگذارد گرچه سالخورده باشد.
در زندگی حضرت فاطمه زهرا سلام‏اللَّه‏علیه نقل می‏کنند که ام‏سلمه همسر پیامبر (ص) از حضرت زهرا سلام‏اللَّه‏علیه پرسیدند آیا عطر و بوی خوش ذخیره کرده‏اید فرمودند: آری، رفتند و مقداری عطر آوردند و مقداری در کف دست من ریختند بوی خوشی داشت که هرگز نشنیده بودم. پیامبر اکرم (ص) به عمار یاسر مأموریت داد برای شب عروسی حضرت زهرا سلام‏اللَّه‏علیه عطرهای خوشبو تهیه نمائید عمار یاسر می‏گوید: عطر خوبی تهیه کرده به منزل حضرت فاطمه سلام‏اللَّه‏علیه بردم و گفتم پدر شما رسول خدا (ص) مرا امر کرد تا این عطر را فراهم نمایم.
11- کیفیت رابطه با مردم و خانواده
معیار و میزان سنجش ارزشمندی انسان از دیدگاه حضرت زهرا علیهاالسلام، روابط شایسته با مردم، و خانواده است که فرمود.
قالت: خیارکم الینکم مناکبه و اکرمهم لنسائهم
بهترین شما کسانی است که در برخورد با مردم نرم‏تر و مهربان‏تر است و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسرانشان مهربان و بخشنده‏اند .
12- آن چه برای زنان نیکو است
امام علی علیه‏السلام می‏فرماید: خدمت پیامبر گرامی اسلام بودیم، آن حضرت پرسید: چه چیزی برای زنان نیکو و رواست؟ حضرت فاطمه علیهاالسلام پاسخ داد:
قالت: خیر للنساء ان لا یرین الرجال و لا یراهن الرجال
آن چه برای زنان نیکو است، اینکه، «بدون ضرورت» مردان نامحرم را نبینند و نامحرمان نیز او را ننگرند .
13- سازش با مشکلات و سختی‏ها در طول زندگی
رسول خدا فرموده‏اند از برکات اخلاقی و فکری زن خوب این است که هزینه و مخارجش کم باشد، و در اداره‏ی خانه و صرفه‏جویی در مصرف، یاور و همکار شوهر به حساب می‏آید. تمام این ویژگیها در وجود مبارک حضرت زهرا جمع بود و آن حضرت با مدیریت لازم و با صبر و بردباری، همه‏ی تلخیها را به امام علی علیه‏السلام شیرین می‏کرد و در برابر مشکلات مالی عقب‏نشینی نمی‏نمود.
حضرت علی علیه‏السلام می‏فرمایند:
تزوجت فاطمه علیهاالسلام و ما کان لی فراش، و صدقتی الیوم لو قسمت علی بنی‏هاشم لو سعتهم من در حالی با حضرت زهرا ازدواج کردم، که زیراندازی در خانه نداشتم، در حالی که در همان تاریخ احسان و بخشش من به نیازمندان بقدری زیاد بود که اگر به بنی‏هاشم تقسیم می‏شد همه‏ی آنان را غنی و بی‏نیاز می‏کرد.
این حدیث نشان می‏دهد که فاطمه علیهاالسلام دختر پیامبر صلی اللَّه علیه و آله با چه مشکلاتی در خانه علی علیه‏السلام دست و پنجه نرم کرده و خم به ابرو نیاورده است.
و در یک روایت دیگر از طریق امام صادق علیه‏السلام از جابر بن عبداللَّه انصاری نقل شده که: روزی رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله به خانه دخترش فاطمه علیهاالسلام وارد شد، ولی زهرا را در حالتی دید که در نتیجه چشمان مبارکش پر از اشک گردید، زیرا لباس آن حضرت بسیار نامناسب بود. زهرا با آن وضع از یک طرف مشغول آرد کردن جو و تهیه‏ی نان و از طرف دیگر به بچه‏اش شیر می‏داد، پیامبر الهی فرمودند:
ای دختر عزیزم! اینگونه تلخیها را در دنیا برای رسیدن به پاداش و شیرینیهای اخروی پذیرا باش و صبر و بردباری را از دست نده. آن بانوی گرامی اسلام گفتند:
یا رسول‏اللَّه الحمداللَّه علی نعمائه، والشکر علی آلائه، فانزل اللَّه و لسوف یعطیک ربک فترضی ای رسول خدا! سپاس خدایی را که نعمتهایش را ارزانی داشته و باز شکر در برابر عطایای بی‏پایان الهی. در این حال این آیه نازل شد که ای پیامبر! ما آن قدر پاداش خواهیم داد که راضی شوی. این حدیث و قضیه تاریخی نشان می‏دهد که فاطمه علیهاالسلام دختر رسول خدا در برابر مشکلات و نارساییهای مالی هیچ‏گونه تغیری نداشت و سپاس الهی را بجا می‏آورد.
14- سادگی در لباس
سلمان فارسی می‏گوید: روزی حضرت فاطمه علیهاالسلام را دیدم که چادری وصله‏دار و ساده بر سر داشت.
در شگفتی ماندم و گفتم عجبا! دختران پادشاهان ایران و قیصر روم بر کرسیهای طلایی می‏نشینند و پارچه‏های زربفت به تن می‏کنند، وه که این دختر رسول خداست! نه چادرهای گران قیمت بر سر دارد و نه لباسهای زیبا!! فاطمه علیهاالسلام پاسخ داد:
قالت: یا سلمان! ان الله ذخر لنا الثیاب و الکراسی لیوم آخر
ای سلمان! خداوند بزرگ، لباسهای زینتی و تختهای طلائی را برای ما در روز قیامت ذخیره کرده است .

15- سادگی در زندگی
حضرت زهرا علیهاالسلام به خدمت پدر رفت و شگفتی سلمان را مطرح فرمود:
قالت: یا رسول الله! ان سلمان تعجب من لباسی فوالذی بعثک بالحق مالی و لعلی منذ خمس سنین الا مسک کبش نعلف علیها بالنهار بعیرنا و اذا کان اللیل افترشناه و ان مرفقتنا لمن ادم حشوها لیف
ای رسول خدا! سلمان از سادگی لباس من تعجب نمود، سوگند به خدائی که تو را مبعوث فرمود، مدت پنج سال است فرش خانه‏ی ما پوست گوسفندی است که روزها بر روی آن شترمان علف می‏خورد و شب ها بر روی آن می‏خوابیم و بالش ما چرمی است که از لیف خرما پر شده است . .